วันไหว้พระจันทร์ในปี 2565 นี้ตรงกับวันที่ 10 กันยายน 2565 จะมีขึ้นในคืนวันเพ็ญเดือน 8 ตามปฏิทินจันทรคติ ถือเป็นเทศกาลที่ชาวจีนให้ความสำคัญ จะมีประวัติความเป็นมาอย่างไร มาดูกันเลย
ในภาษาจีน วันไหว้พระจันทร์เรียกว่า “จงชิวเจี๋ย” (中秋节) เป็นเทศกาลของวัฒนธรรมจีนมีจัดขึ้นกลางฤดูใบไม้ร่วง เพื่อเฉลิมฉลองการเก็บเกี่ยว ชาวจีนจะฉลองด้วยการไหว้ดวงจันทร์ในเวลากลางคืน บางประเทศจัดเป็นประเพณีใหญ่ อาจมีการเชิดมังกร หรือบางแห่งมีการเฉลิมฉลองด้วยโคมไฟสีแดงเพื่อเป็นสีสันยามค่ำคืน ซึ่งชื่อเรียกอาจจะต่างกันออกไปตามแต่ท้องถื่น และถือเป็นโอกาสที่ญาติพี่น้องจะได้พบหน้าและทำกิจกรรมต่างๆร่วมกัน
ประวัติของวันไหว้พระจันทร์
ในเทศกาลไหว้พระจันทร์ของทุกปี ทุกๆบ้านจะซื้อขนมไหว้พระจันทร์ มาไหว้พระจันทร์พร้อมกับการชมพระจันทร์ ประเพณีนี้เกิดขึ้นในสมัยมองโกลเข้ามาปกครองแผ่นดินจีน ชาวมองโกลได้ส่งทหารของตนเองไปประจำอยู่ในบ้านของชาวจีน เหตุการณ์นี้ทำให้ชาวจีนรู้สึกขุ่นเคืองใจเป็นอย่างมาก ทำให้ท่านหลิวปั๋วเวิน คิดได้หนึ่งวิธีให้ชาวจีนร่วมมือกันขับไล่ชาวมองโกล คือ ให้นำกระดาษเขียนข้อความและสอดไส้ไว้ในขนม ชาวจีนที่ได้ไปซื้อขนมมารับประทานกันได้อ่านข้อความดังกล่าวและช่วยกันกระจายข่าวนี้ออกไป เพื่อก่อการปฏิวัติพร้อมกันในวันเพ็ญเดือนแปด ทำให้สามารถโค่นล้มอำนาจการปกครองของมองโกลได้ในที่สุด เพื่อเป็นการฉลองและรำลึกถึงการกอบกู้แผ่นดินที่ประสบความสำเร็จ การรับประทานขนมไหว้พระจันทร์ในวันเทศกาลนี้จึงมีการสืบทอดกันตลอดมาจนถึงปัจจุบัน
ขนมไหว้พระจันทร์มีไส้อะไรบ้าง และความหมายของไส้ขนมไหว้พระจันทร์
“ขนมไหว้พระจันทร์” รูปทรงคล้ายขนมเค้ก ทำจากแป้ง มีไส้ต่างๆ เป็นธัญพืช ใช้เซ่นไหว้และรับประทานกันจนเป็นเอกลักษณ์ในเทศกาลนี้ และที่ขนมไหว้พระจันทร์เป็นทรงกลมนั้น เพราะขนมไหว้พระจันทร์เป็นขนมที่เราใช้ไหว้พระจันทร์ จึงต้องทำออกมาเป็นทรงกลมคล้ายกับดวงจันทร์นั่นเอง ส่วนไส้เป็นจุดเด่นที่ทำให้ขนมไหว้พระจันทร์มีจุดเด่นแตกต่างกันออกไป ปัจจุบันที่มีการดัดแปลงให้ทันสมัยและรับประทานง่ายขึ้นด้วยการทำไส้ที่หลากหลาย เช่น ชาเขียว ช็อคโกแลต อัลมอลด์ หรือบางที่ทำออกมาคล้ายขนมโมจิ มีสีสันและรูปทรงน่ารับประทานมากขึ้นนั่นเอง ถ้าเป็นไส้แบบต้นตำหรับจะเป็นธัญพืชต่างๆ เช่น เม็ดบัว แมคคาเดเมีย ทุเรียน ถั่วแดง เป็นต้น ทีนี้เรามาดูความหมายของไส้ต่างๆของขนมไหว้พระจันทร์กันเลย
“เม็ดบัว” สัญลักษณ์ของจิตใจที่บริสุทธิ์ ความสงบสุข อายุที่ยืนยาว
“ธัญพืช” สัญลักษณ์ของโชคลาภ และความอุดมสมบูรณ์
“ถั่วแดง” ชาวจีนเชื่อว่าไตเป็นอวัยวะที่ขับความกลัวออกมา ซึ่งถั่วแดงช่วยเพิ่มความกล้าหาญให้ไตได้
จากที่ได้รู้เรื่องราวของขนมไหว้พระจันทร์กันไปบ้างแล้ว ทีนี้มาดูกันบ้างว่าของที่ใช้ไหว้พระจันทร์มีอะไรบ้าง และขั้นตอนการไหว้ต้องทำอย่างไร
ของไหว้ประกอบไปด้วย
- น้ำชาหรือใบชา
- อาหารเจ 4 อย่าง เช่น เห็ดหอม ฟองเต้าหู้ ดอกไม้จีน เป็นต้น
- ขนมหวาน 4 อย่าง เช่น ขนมไหว้พระจันทร์ ขนมโก๋สีขาว ขนมเปี๊ยะ สาคูแดง เป็นต้น
- ผลไม้ 4 อย่าง เช่น ส้ม สาลี่ ทับทิม แอปเปิ้ล เป็นต้น
- ดอกไม้สด เน้นสีสนสดใส 1 คู่ ธูป 3 หรือ 5 ดอก เทียน 1 คู่ และการะถางธูป
- ของใช้เกี่ยวข้องกับความงาม
พิธีการไหว้พระจันทร์จะไหว้กลางแจ้งหลังพระอาทิตย์ตกดิน หรือเริ่มตอนหัวค่ำ อาจจะไหวที่ลานบ้านหรือดาดฟ้าก็ได้ ของไหว้ควรเป็นของแห้ง เพราะจะทำพิธีตอนกลางคืน ถ้าไหว้ด้วยของสดอาจเน่าเสียได้ง่าย เมื่อเห็นพระจันทร์ก็สามารถไหว้ได้เลย จัดโต๊ะให้เรียบร้อยก่อนพระจันทร์ลอยสูงเกินขอบฟ้า และเก็บโต๊ะก่อนที่พระจันทร์จะเลยหัวไป หรือเทียนดอกใหญ่ดับลง
ถ้าหากใครที่ไม่สะดวกจะเตรียมของดังที่กล่าวไว้ ก็สามารถใช้เพียงขนมไหว้พระจันทร์หรือขนมอื่นๆได้ แต่ต้องเป็นขนมรูปทรงกลม รวมไปถึงของใช้ที่จำเป็นสำหรับผู้หญิง และชามใส่น้ำตั้งเอาไว้เพื่อให้เป็นแสงสะท้อนจากเงาจันทร์เพื่อความเป็นสิริมงคลแก่ผู้ไหว้นั่นเอง และสิ่งที่หลายๆครอบครัวได้จากเทศกาลไหว้พระจันทร์นี้ คือการได้มาอยู่พร้อมหน้าพร้อมตากัน อันเป็นการนำความสุขสมบูรณ์มาสู่สมาชิกครอบครัว เพราะเทศกาลดีๆแบบนี้มีเพียงปีละครั้ง นับว่ามีคุณค่าแก่การสืบทอดและเผยแพร่ตลอดไป
